Fiscale behandeling van cryptomunten: meerwaardebelasting en gegevensuitwisseling op komst

De handel in cryptomunten kent al enkele jaren een stevige opmars. Toch voorziet de Belgische fiscale wetgeving geen specifieke regels over hoe meerwaarden op cryptoactiva (hierna ook omschreven als “cryptowinsten”) behandeld moeten worden. Als gevolg hiervan weten heel wat particulieren niet of hun cryptowinsten belastbaar zijn.

Om deze fiscaal grijze zone aan te pakken, heeft de Dienst Voorafgaande Beslissingen (DVB) een rulingpraktijk ontwikkeld die enkele handvaten biedt om de correcte fiscale kwalificatie van de meerwaarden te bepalen.

Vandaag zijn er drie mogelijke fiscale behandelingen van cryptowinsten.

Ten eerste is het mogelijk dat de winsten een professioneel karakter hebben en dat zij aangegeven moeten worden als beroepsinkomen. In dat geval zijn de progressieve tarieven van de personenbelasting van toepassing – verhoogd met gemeentebelasting -, en kunnen ook sociale zekerheidsbijdragen verschuldigd zijn. Indicaties van het professioneel karakter kunnen een dagelijkse handel in crypto zijn, een professionele set-up – zo beschouwt de DVB mining bijvoorbeeld al snel als professionele activiteit – of het gebruik van geautomatiseerde bots.

Ten tweede kunnen de winsten als divers inkomen worden belast aan een vast tarief van 33% personenbelasting, plus bijkomende gemeentebelasting. Dit is het geval als er sprake is van “speculatief gedrag” met het verhandelen van cryptomunten. Volgens de rulingpraktijk van de DVB kan dit onder andere worden afgeleid uit een hogere frequentie aan transacties, de investering van “te veel” roerend vermogen (zie hierna), het aangaan van een lening om geld te investeren, snellere cash-outs, enzovoort.

Ten derde kan de meerwaarde vrijgesteld zijn van belasting als de belastingplichtige in cryptomunten investeert als een “goede huisvader” die zijn privévermogen op normale wijze beheert. De DVB meent dat een belastingplichtige hiertoe slechts een deel van zijn roerend vermogen mag beleggen – doorgaans wordt een grens van maximaal 20 à 25% vastgelegd – en combineert dit met onder meer een laag aantal transacties, een lange beleggingshorizon en het veilig (offline) bewaren van de activa. Als sprake is van dergelijk beheer, dan moet de belastingplichtige geen gerealiseerde meerwaarde aangeven in de personenbelasting.

In alle gevallen moet men zich er bewust van zijn dat cryptomunten op hun beurt ook roerende inkomsten (interesten) kunnen opleveren, bijvoorbeeld door middel van staking, lending of yield farming, waarop in principe 30% roerende voorheffing verschuldigd is.

Er is ondertussen al veel inkt gevloeid over de nieuwe meerwaardebelasting van 10% die op 1 januari 2026 waarschijnlijk van kracht wordt in ons land (voor een uitgebreide bespreking: zie Meerwaardebelasting op financiële activa vanaf 2026: impact op beleggers en ondernemers). Deze meerwaardebelasting zal ook geheven worden op cryptoactiva in de ruimste zin, inclusief stablecoins, e-money tokens en non-fungible tokens die voor betalings- of investeringsdoeleinden gebruikt kunnen worden.

Belangrijk om weten is dat de invoering van de meerwaardebelasting op zich niets wijzigt aan de drie bovenstaande mogelijke types van cryptowinsten. De wetgever heeft dus een kans gemist om de fiscale behandeling van cryptowinsten eenduidig te reguleren, zodat de bestaande rulingpraktijk uiterst relevant blijft. Dit betekent dat u ook na 1 januari 2026 zal moeten inschatten hoe uw cryptowinsten belast moeten worden. In de praktijk verdwijnt enkel de mogelijkheid tot een volledige vrijstelling van belasting als “goede huisvader” (derde categorie), die voortaan standaard aan 10% belasting onderworpen zal worden.

Voor diegenen die dergelijk “normaal beheer” handhaven, zullen de historische meerwaarden (lees: opgebouwd tot en met 31 december 2025) buiten schot blijven. Het is dus belangrijk om vast te stellen wat de reeds gerealiseerde meerwaarde is op 31 december 2025 en hiervan schriftelijk bewijs te verzamelen. Zo vermijdt u latere discussies met de fiscus. De goede huisvader zal vanaf 1 januari 2026 ook een jaarlijkse voetvrijstelling van 10.000 EUR aan (vanaf dan) gerealiseerde meerwaarde kunnen genieten, waarvan het plafond onder voorwaarden verder kan stijgen. Daarnaast zullen eventuele minderwaarden in mindering gebracht kunnen worden (zie ons eerder artikel).

Vandaag beschikt de fiscale administratie nog over beperkte mogelijkheden om te weten of iemand cryptomunten bezit. De belastingplichtige die crypto aanhoudt via of bij een buitenlandse online exchange (wat juridisch kwalificeert als een buitenlandse bankrekening), moet dit daarom spontaan aangeven bij het CAP (“Centraal Aanspreekpunt” dat ressorteert onder de Nationale Bank) en in diens aangifte personenbelasting.

De meldingsplichtige belastingplichtige die denkt dat hij aan controle kan ontsnappen door niet zelf zijn informatie aan het CAP te verstrekken, komt weldra bedrogen uit. Het wetsontwerp “houdende diverse bepalingen” van 14 oktober 2025 wil namelijk de verplichting om zogeheten “crypto-activarekeningen” te melden bij het CAP uitbreiden tot de “aanbieders van crypto-activadiensten […] hetzij naar Belgisch recht, hetzij naar buitenlands recht die in België werkzaam zijn via een bijkantoor”. Deze aanbieders zullen ook de halfjaarlijkse saldi van de betrokken rekeningen moeten melden. Om dit te implementeren, zouden de aanbieders zich tot en met 1 december 2026 kunnen voorbereiden, waarna wel meteen de saldi op datum van 31 december 2025 en 30 juni 2026 nog meegedeeld moeten worden.

De toegang tot informatie uit het CAP is voor de fiscus vandaag slechts toegelaten bij aanwijzingen van belastingontduiking. Op basis van het wetsontwerp zou de toegang tot die informatie echter versneld worden door een koppeling tussen het huidige datawarehouse van de FOD Financiën en het CAP. Beknopt gezegd: dataminers van de FOD Financiën gaan in dat datawarehouse op zoek naar bepaalde ‘risicofactoren’ in fiscale dossiers, om deze vervolgens te controleren. Door hen ook toegang te geven tot de data van het CAP, zal een dossier al bij de belastingcontroleur kunnen belanden als “op basis van vooraf bepaalde risicofactoren, een risico tot het plegen van een inbreuk […] bestaat”. Weliswaar zouden de gegevens uit de datamining niet worden meegedeeld aan de belastingcontroleur en mag de selectie van het dossier op zich niet gebruikt worden als bewijs van fraude.

De informatiewisseling over cryptoactiva zal daarnaast nog meer versterkt worden door de Europese DAC 8-richtlijn. Deze bepaalt dat vanaf 1 januari 2026 elke aanbieder van cryptodiensten binnen de Europese Unie verplicht wordt om gegevens over zijn gebruikers te verzamelen en mee te delen aan de belastingdienst van de Lidstaat waaronder hij ressorteert. De nationale belastingdiensten wisselen die informatie op hun beurt onderling uit, zodat deze finaal in het dossier van de individuele belastingplichtige terechtkomt. De FOD Financiën zal met andere woorden rechtstreeks informatie over de aangehouden crypto-activarekeningen ontvangen. Deze praktijk doet denken aan de Common Reporting Standard van de OESO, waarbij via de zogeheten CRS-fiches op globaal niveau informatie over onder meer buitenlandse bankrekeningen wordt uitgewisseld. Het is wel nog wachten op de Belgische wet die de DAC 8-richtlijn omzet, wat uiterlijk 31 december 2025 moet gebeuren.

De laatste jaren zijn almaar meer landgenoten eigenaar van cryptomunten geworden. Door een gebrek aan duidelijke wetgeving blijven de fiscale regels en rapporteringsverplichtingen over dit thema bij velen een eerder onbekend aspect. In dit artikel kon u lezen dat vanaf 2026 meerwaarden op cryptowinsten zeker worden belast, de fiscale administratie meer controletools in handen krijgt en u zich als belastingplichtige bewust moet zijn van de fiscale plichten en rechten, zowel op het vlak van rapportering als wat het vaststellen en aangeven van meerwaarden betreft.

Wil u weten welk fiscaal profiel u heeft en wat de gevolgen hiervan zijn? De experten van Baker Tilly helpen u graag verder met een persoonlijke profielschets.